ΤΣΙΓΑΡΟ

Την ημέρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, Δευτέρα 31 Μαΐου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Κατά Του Καπνίσματος. Η ημέρα αυτή γιορτάζεται εδώ και 23 χρόνια, την τελευταία μέρα κάθε Μαΐου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας με μισή καρδιά αποφάσισε το 1987 να υιοθετήσει αυτήν την Παγκόσμια Ημέρα και αυτό οφειλόταν όχι μόνο στις πιέσεις των καπνοβιομηχανιών, αλλά και στις πιέσεις της επιστημονικής κοινότητας.


Ιστορικά

Το 1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος, ταυτόχρονα με την Αμερική ανακάλυψε και τον καπνό.. Στα νησιά του αρχιπελάγους των Mπαχάμας, όπου αποβιβάστηκαν οι πρώτοι θαλασσοπόροι, η χρήση του φυτού του καπνού ήταν πολύ διαδεδομένη. Φύτρωνε σε άγρια μορφή και χρησιμοποιείτο από τους Ινδιάνους της Αμερικής σε θρησκευτικές τελετές και στη θεραπεία ασθενειών και πληγών. Από ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή του Yucatan, ανακαλύφθηκε σκόνη φύλλων καπνού σε αντικείμενα που χρονολογούνται προ 15.000 ετών!
Στην Ευρώπη οι σπόροι καπνού μεταφέρθηκαν με τις ισπανικές καραβέλες στην Ιβηρική χερσόνησο και σχεδόν ταυτόχρονα Ολλανδοί ναυτικοί εισήγαγαν τον καπνό στο Βέλγιο. H παράδοση θέλει πρώτο εισαγωγέα καπνού στη Γηραιά Ήπειρο τον Ισπανό ναύτη του Κολόμβου Rodrigo de Jerez ο οποίος και φυλακίσθηκε κατηγορούμενος ως μάγος κατεχόμενος από δαιμόνια επειδή ... έβγαζε καπνούς από τη μύτη και το στόμα!
Γύρω στα 1550 αναφέρονται οι πρώτες καπνοκαλλιέργειες στην Πορτογαλία και την Ισπανία.
Ετυμολογικές ερμηνείες της ευρωπαϊκής ονομασίας tobacco που δόθηκε στο νεόφερτο φυτό υπήρχαν πολλές. Επικρατέστερη φέρεται αυτή που παραπέμπει στο όνομα του νησιού των Aντιλλών Tαμπάγκο.
Μέσα του 16ου αιώνα άρχισε η εξάπλωση του καπνού σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με ορμητήριο την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Αρχικά επιστεύετο ότι η χρήση του ήταν θεραπευτική και του απεδίδοντο ιδιότητες σχεδόν θαυματουργές. Με το χρόνο η θεραπευτική αξία του αμφισβητήθηκε, η χρήση του όμως παρέμεινε και έγινε κατάχρηση. H Γηραιά Ήπειρος κάπνιζε για απόλαυση. Στην Αγγλία εσυνωστίζοντο στα smoking parties που εδιδάσκετο η τέχνη του καπνίσματος και οι σχολικές τσάντες των μαθητών μετέφεραν παραγεμισμένες πίπες καπνού, που θα καπνίζονταν υπό την προτροπή και εποπτεία του δασκάλου.
Σφοδρές αντιδράσεις που ενέπλεκαν θρησκεία, ηθική και υγεία καθώς και «ιεροί» πόλεμοι ξέσπασαν εναντίον του καπνού. Αφορισμοί του Πάπα, συγγράμματα, εγκύκλιοι, πρόστιμα επιβάλλονταν στους χρήστες. Στην Ιταλία τους αφόριζαν, στη Ρωσία τους ράβδιζαν και τους έκοβαν τη μύτη, στην Περσία τους έκοβαν τα χείλη, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τους απαγχόνιζαν. Κανένα μέτρο δεν στάθηκε ικανό να ανακόψει την πορεία του καπνού.
Με το πέρασμα του χρόνου, όταν η χρήση του καπνού γενικεύθηκε, οι διάφοροι τρόποι καπνίσματος που επέβαλλαν κατά καιρούς τα ήθη και έθιμα, έγιναν στοιχείο αναγνώρισης και παρουσίας στον κοινωνικό χώρο. Ξεκινώντας από το κάπνισμα των τυλιγμένων φύλλων καπνού των συντρόφων του Κολόμβου, επινοήθηκαν ποικίλοι τρόποι για να μεγιστοποιηθεί η απόλαυση: πίπες, ναργιλέδες, πρέζες καπνού, τσιγάρα.

Στην Οθωμανική αυτοκρατορία

Από ταξιδιωτικά συγγράμματα δυτικών περιηγητών, πληροφορούμαστε ότι η χρήση του καπνού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν γνωστή πριν από το τέλος του 16ου αιώνα.
Την εποχή εκείνη, η Οθωμανική Αυτοκρατορία απλώνεται στα εδάφη της σύγχρονης Ελλάδας, M. Ασίας, Μαύρης Θάλασσας, Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας. H Κωνσταντινούπολη μέχρι την επικράτηση των χερσαίων συγκοινωνιακών μέσων αποτελούσε το σπουδαιότερο διαμετακομιστικό κέντρο μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Πιθανολογείται ότι η εισαγωγή του καπνού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία έγινε από το πολυσύχναστο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης περίπου το 1580, από Βενετσιάνους ή Γενοβέζους εμπόρους.
Επί έναν αιώνα, μέχρι το 1687, η χρήση του καπνού ήταν περιορισμένη λόγω των αυστηρών κρατικών περιοριστικών μέτρων. Τη χρονολογία αυτή, ο Σουλεϊμάν ο B΄ επιτρέπει την καπνοκαλλιέργεια και επιβάλλει φόρους και δασμούς.
Οι κλιματολογικές συνθήκες και το έδαφος στα παράλια της M. Ασίας, της Μαύρης Θάλασσας, στα νησιά και τις περιοχές της σύγχρονης Ελλάδας, ευνόησαν τις καπνοκαλλιέργειες και δημιούργησαν μικρόφυλλες γευστικές και αρωματικές ποικιλίες καπνού, τα περίφημα ανατολικά καπνά, τα οποία έμελλε να μονοπωλήσουν τις προτιμήσεις των καπνιστών ανά τον κόσμο για τον αιώνα που ακολούθησε και να αναδείξουν Έλληνες καπνέμπορους σε δεινούς επιχειρηματίες ανά την υφήλιο

Στην Eλλάδα

Tα πρώτα στοιχεία για την εισαγωγή του καπνού στην Ελλάδα αντλούνται από το ταξιδιωτικό σύγγραμμα του Pouqueville «Περιηγήσεις στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1820. Σύμφωνα με την αφήγηση του περιηγητού, ως εισαγωγείς φέρονται δύο Γάλλοι που μεταξύ του 1573 και 1589 καλλιεργούσαν καπνό στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Αργότερα κατά τον 17ο αιώνα, οι αναφορές για καπνοκαλλιέργειες πληθαίνουν. Στην Ελληνική Εμπορική Εγκυκλοπαίδεια που εκδόθηκε το 1815 στη Βενετία, αναφέρεται ότι στη Μακεδονία, επαρχία τότε της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι καπνοκαλλιέργειες τον 17ο αιώνα καταλάμβαναν μεγάλες εκτάσεις.
Κατά τη σύσταση του Ελληνικού Βασιλείου, σύμφωνα με το σύγγραμμα του Βαυαρού προξένου Strong που εκδόθηκε το 1842, η καλλιέργεια του καπνού στην Παλαιά Ελλάδα περιοριζόταν στις περιφέρειες Λιβαδειάς, Άργους, Kαλαμών, και έφθανε τις 450.000 οκάδες.
Με τις διαδοχικές προσκτήσεις νέων ελληνικών εδαφών και ιδιαίτερα μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, όταν προσαρτώνται οι εκτενείς καπνοπαραγωγικές μακεδονικές εκτάσεις, η εμπορία του καπνού γίνεται σπουδαίος ρυθμιστικός παράγων της οικονομίας της χώρας.
O καπνός αποτέλεσε και αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες καλλιέργειες της ελληνικής υπαίθρου.
Για τη μεταποίηση των φύλλων του δημιουργήθηκε μια εύρωστη βιομηχανία και από την εποχή που φορολογήθηκε, το 1883, υπήρξε πολύτιμη πηγή εσόδων για το ελληνικό κράτος.
(Άρθρο της Πηνελόπη Γιακουμάκη στο περιοδικό «7 ημέρες» της Καθημερινής)





Κάπνισμα: Το κακό

Το κάπνισμα σκοτώνει. Είναι γνωστό τα ξέρουμε όλοι, αμέτρητες σελίδες έχουν γραφτεί για το θέμα. Ενοχοποιείται σε πολλές κατηγορίες καρκίνου και θεωρείται ότι συμβάλλει κατά 80% στην εμφάνιση καρκίνου στον πνεύμονα. Ο καρκίνος στον πνεύμονα σκοτώνει περίπου 6.000 (έξι χιλιάδες) Έλληνες το χρόνο. Το θετικό - όσο μπορεί κανείς να το πει θετικό - είναι ότι έχουμε από τα χαμηλότερα νούμερα στην Ευρώπη στον καρκίνο του πνεύμονα, παρόλο που καπνίζουμε περισσότερο (σχεδόν) από όλους!
Το τσιγάρο δεν είναι καλό, αλλά και αρκετοί επιστήμονες το έχουν παρακάνει και άρχισαν να βρίσκουν συσχετίσεις μεταξύ του καπνίσματος και των βιασμών, των εγκληματιών, κ.λ.π. Το τσιγάρο δεν είναι καλό αλλά και ο διαφαινόμενος ρατσισμός εναντίον των καπνιστών είναι επικίνδυνος!
Η ουσία είναι ότι το κάπνισμα παίζει ρόλο στην εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα και αυτό είναι αρκετός λόγος, για να το κόψουμε προκειμένου να προστατεύσουμε, εκτός από τον εαυτό μας και την οικογένειά μας, και τους γύρω μας.

Το … καλό

Το κάπνισμα έχει και θεραπευτικές εφαρμογές και σε πολλές περιπτώσεις κάνει καλό στην υγεία μας. Η νικοτίνη ανακαλύφθηκε και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως φάρμακο. Και όπως όλα τα φάρμακα, η διαφορά μέχρι να μετατραπεί σε φαρμάκι είναι λεπτή.
Ας δούμε μερικές από τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
► Μειώνει τον κίνδυνο απόκτησης άνοιας τύπου Alzheimer. Καθυστερεί την εμφάνιση και την πρόοδό της σε περίπτωση που κάποιος έχει το … γονίδιο. Αυτό συμβαίνει, γιατί η νικοτίνη του τσιγάρου βοηθά στη μεγαλύτερη ανταπόκριση των ασθενών με άνοια στην ακετυλοχολίνη.
► Προσφέρει αυτό που στην ψυχολογία λέγεται θετική ενίσχυση, πάει να πει σε κάνει να νοιώθεις όμορφα.
► Προσφέρει αυτό που στην ψυχολογία λέγεται αρνητική ενίσχυση, πάει να πει σε προστατεύει από το να πέφτεις ψυχολογικά.
► Βοηθά στην απώλεια βάρους, μειώνοντας την όρεξη και αυξάνοντας το μεταβολικό ρυθμό.
► Βελτιώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και αυξάνει την αντιληπτικότητα των αισθήσεών μας.
► Προστατεύει από τη νόσο Parkinson (60% λιγότερες πιθανότητες!).
► Προστατεύει από τη νόσο Tourette (είναι αυτά που λεμε "τικ")
► Προστατεύει από την ελκώδη κολίτιδα (μια φλεγμονώδη πάθηση του εντέρου).
► Προστατεύει από το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο.
► Προστατεύει από τον οιστρογονο - εξαρτώμενο καρκίνο του ενδομητρίου.
► Βοηθά στην πιο εύκολη ανάρρωση μετά από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό (αλλά παράλληλα βουλώνει και τις αρτηρίες - οδηγώντας σε αυτές τις καταστάσεις).

Πέρα από τα ιατρικά, έχει και κάποιες άλλες θετικές επιπτώσεις.
► Η φορολογία των τσιγάρων δίνει ένα τεράστιο ποσό στο κράτος κάθε χρόνο.
► Ο καπνιστής δημιουργεί θέσεις εργασίας την ώρα που παίρνει τη τζούρα του. Από τον ψιλικατζή της γειτονιάς ως τα πιο ψαγμένα tobacco stores και από τους ογκολόγους ως τα φάρμακα της χημειοθεραπείας και τις περούκες.
► Ο καπνιστής δουλεύει για τον αγρότη. Η Βόρεια Ελλάδα ζούσε για πολλά χρόνια αποκλειστικά από την εμπορία καπνών.
► Ο καπνιστής είναι προσαρμοσμένος στο να ζει περισσότερο στο περιβάλλον των μεγαλουπόλεων. Έρευνες έδειξαν ότι τα γονίδια των καπνιστών είναι αυτά που κυριαρχούν στη φυσική επιλογή και ότι μόνο οι απόγονοι των σημερινών καπνιστών θα είναι αυτοί που θα μπορούν σε μερικούς αιώνες να αναπνεύσουν στη βρωμοατμόσφαιρα που θα έχει δημιουργηθεί!



Επιμύθιο

Είμαι καπνιστής πολλά χρόνια. Όχι φανατικός, δεν το παρακάνω, μα θαρρώ ήρθε η ώρα της απεξάρτησης. Δεν συμφέρει στην υγεία, δεν συμφέρει στην τσέπη, δεν βοηθά τους γύρω. Όμως…
Ο διαφαινόμενος «ρατσισμός» εναντίον των καπνιστών, με τα μέτρα που διαφαίνεται ότι θα ληφθούν και τις υστερικές κραυγές που ακούγονται, είναι απαράδεκτος και θα με βρει αντίθετο ακόμη και ως μη καπνιστή.
Όπως οι μη καπνιστές δικαιούνται καθαρότερη ατμόσφαιρα στους χώρους που συχνάζουν, έτσι και οι καπνιστές δικαιούνται να απολαμβάνουν το πάθος τους σε χώρους συγκεντρώσεων και αναψυχής.
Η λέξη δικαίωμα δεν είναι, δεν πρέπει να είναι, μονοσήμαντη.

31/5/2010

Υ.Γ. Αχ! Τελείωσα. Πάω για τσιγαράκι στο … μπαλκόνι!