Τετάρτη 3 Αυγούστου 2016

Αγκινάρα

Αγκινάρα (Cynara scolymus)

Η επιστημονική της ονομασία είναι Cynara scolymus και ανήκει στην οικογένεια των Αστερωδών.
Είναι φυτό ποώδες πολυετές και έχει σχήμα θάμνου. Φτάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο, με όρθιο διακλαδισμένο στέλεχος που εμφανίζεται στο κέντρο του φυτού. Στις άκρες των διακλαδώσεων σχηματίζονται κεφάλια και κάθε ένα από αυτά αποτελείται από ένα σαρκώδες τμήμα που είναι πεπλατυσμένη ανθοδόχη. Περιβάλλεται από φύλλα ακανθώδη ή μη. Τα φύλλα συλλέγονται προς κατανάλωση νωρίς τον Χειμώνα και οι κεφαλές την Άνοιξη μέχρι τις αρχές του Καλοκαιριού.
Στην Ελλάδα δεν καλλιεργούσαν την Αγκινάρα στα αρχαία χρόνια, ενώ στην Σικελία η καλλιέργεια της ήταν πολύ διαδεδομένη. Όμως στους αρχαίους Έλληνες άρεσε πολύ η άγρια αγκινάρα που την θεωρούσαν είδος λαχανικού. Ο Πτολεμαίος ο Ευεργέτης, βασιλιάς της Αιγύπτου, αναφέρει ότι στις όχθες ενός ποταμού της Λιβύης φύτρωναν αγκινάρες που μάζευαν οι στρατιώτες, έβγαζαν τα αγκάθια και τις έτρωγαν.

΄Αγρια αγκινάρα (Cynara cardunculus L.)
Η Αγριαγκινάρα που άρεσε στους αρχαίους Έλληνες, ονομάζεται επιστημονικά Cynara cornigera. Μοιάζει με την Αγκινάρα αλλά έχει μικρότερα και ποιο αγκαθωτά φύλλα και μικρότερα κεφάλια. Και αυτή χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για ηπατικά προβλήματα αλλά και ως τονωτικό, χολαγωγό ακόμη και ως αφροδισιακό ελιξίριο.
Μαγειρεύονται όπως και οι αγκινάρες. Σύμφωνα με τον Αθήναιο που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ. τα φύλλα της αγριαγκινάρας καθαρίζονται και τρώγονται. Αλλά επειδή είναι υπόπικρα, τα διατηρούν στην άλμη. Από τότε μέχρι σήμερα συνηθίζεται η αποθήκευση της αγκινάρας στην άλμη, όπως επίσης σε ξύδι ή ελαιόλαδο. 
Περιγραφή
Η αγκινάρα (Cynara cardunculus, Κυνάρα η καρδονίσκη ή αλλιώς Κυνάρα η κάκτος) είναι ένας αγκαθωτός ανθοφόρος βλαστός του πολυετούς φυτού cynara, το οποίο φτάνει ή ξεπερνάει το ένα μέτρο όπου σε ένα βλαστό είναι δυνατό να φέρονται κι άλλες ανθοκεφαλές, σα διακλαδώσεις (περίπου 20 με 25). cardunculus.
Το φυτό πολλαπλασιάζεται με παραφυάδες κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο ενώ ο βλαστός της ξεραίνεται το καλοκαίρι.
Το βλαστάρι ή άνθος είναι το φαγώσιμο μέρος, δηλαδή ο καρπός. Ο καρπός της άγριας αγκινάρας είναι σαρκώδης, εσωτερικά κούφιος. Περιέχει την καρδιά, «το κρέας» της άγριας αγκινάρας, και την κορυφή με χνουδωτό κέντρο. Αν δε γίνει συγκομιδή ο καρπός ανθίζει με μεγάλο μπλέ-βιολετί χρώμα, όμορφο αλλά μη φαγώσιμο. Οι ανθικοί αυτοί άξονες που φέρουν τη χαρακτηριστική ταξιανθία ονoμάζεται κεφάλια.Η διάμετρος ενός τέλειου αναπτυγμένου κεφαλίου φτάνει τα 15 εκατ. Τα ανθίδια που σχηματίζουν τα κεφάλια είναι σωληνώδη, ισομήκη λευκού χρωματισμού. Η ανθοκεφαλές αποτελούνται από τους ανθοδόχους, τα βράκτια φύλλα και από μεγάλο αριθμό ανθέων, έχουν δε σχήμα κωνοειδές και κεντρομόλα ανάπτυξη. Τα βράκτια φύλλα αποτελούνται από σαρκώδες και μεμβρανώδες τμήματα που καταλήγουν σε αγκάθια πράσινου χρώματος.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Η αγκινάρα εκτός των θρεπτικών της ικανοτήτων, έχει και αξιόλογες ιαματικές ιδιότητες, επειδή δεν περιέχει πολλούς υδατάνθρακες, δίνεται σαν καλή τροφή στους διαβητικούς.
Πέρα από εξαιρετικό λαχανικό, αποτελεί επίσης και ένα πολύτιμο φάρμακο. Τα συστατικά της αγκινάρας είναι χολαγωγά και διουρητικά. Πιστεύεται επίσης ότι έχουν την εξαιρετική ιδιότητα να απομακρύνουν τη χοληστερίνη από το αίμα!
Η αγκινάρα, θεωρείται ότι είναι κατά της αρτηριοσκλήρωσης και της ανεπάρκειας συκωτιού. Είναι επίσης τονωτική, κατά των διαλειπόντων πυρετών, κατά του τεταρταίου πυρετού, κατά της υδρωπικίας, κατά των παθήσεων του συκωτιού και κατά των ρευματισμών.
Έχει επίσης ιδιότητες κατά της πέτρας των νεφρών, του ίκτερου και είναι επίσης καρδιοτονωτική και καθαριστική του αίματος.
Τέλος, η αγκινάρα μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. καθώς αποτελεί πολύ καλή πηγή σε βιταμίνη Κ, η οποία συμμετέχει στη διατήρηση της υγείας των οστών, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη οστεοκαλσίνη, ή με άλλους μηχανισμούς. Είναι λοιπόν ιδανικές για άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση.
Η κατανάλωση αγκινάρας και αφεψημάτων με εκχυλίσματα αγκιναρας, έχει διαπιστωθεί ότι μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, έχουν αποτοξινωτική δράση και ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση χάρη στη διουρητική δράσης της. Εκτός των άλλων δρουν κατά της αρτηριοσκλήρυνσης και των ρευματισμών.
Το έγχυμα της αγκινάρας σε λευκό κρασί συνεστήθη κατά των ρευματισμών, της αρθρίτιδας, του ίκτερου, της χρόνιας διάρροιας και της λιθιάσεως. (A. Narodetzki). 
Λόγω της περιεχομένης τανίνης σε αυτή, η αγκινάρα και τα φύλλα είναι στυπτικά, τονωτικά και ενδείκνυται σε φυματικούς.
Από παλαιοτέρων χρόνων φημολογούντο οι αφροδισιακές ιδιότητες της αγκινάρας, γιατί αυτή εθεωρείτο και θεωρείτε ότι κινεί την αφροδίσια ορμή.
Από πολλούς θεωρείται γαλακταγωγός και τα φύλλα τους δίνονται σαν τροφή στα ζώα και μάλιστα στις γαλακτοφόρους αγελάδες.
Το κάτω μέρος των λεπύρων της αγκινάρας και η ανθοδόχη περιέχουν εκτός από άφθονες λευκωματοειδές ουσίες και ινουλίνη, η τέφρα δε αυτής ίσως ίχνη μαγγανίου.
Η αγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες (Α, Β1, Β2, νιασίνη και C) και αντιοξειδωτικά. Είναι ένα φυτό, πλούσιο σε σιλυμαρίνη και η κυναρίνη.
Η σιλυμαρίνη είναι μία ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία, η οποία καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, η εμφάνιση των οποίων συνδέεται με διάφορες μορφές καρκίνου. Όσον αφορά τον καρκίνο, μια επιστημονική μελέτη του Νοσοκομειακού Πανεπιστημίου Cleveland έδειξε ότ, ένα παρασκεύασμα είδους αλοιφής με εκχύλισμα άγριας αγκινάρας με την ουσία σιλυμαρίνη, ήταν αποτελεσματικό για την προστασία πειραματόζωων από καρκίνους του δέρματος. Μελέτες που έχουν γίνει, έχουν διαπιστώσει ότι το εκχύλισμα φύλλων της αγκινάρας προτρέπει την απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) και μειώνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων σε πολλές διαφορετικές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου του προστάτη, της λευχαιμίας και του καρκίνου του μαστού. Μια ιταλική μελέτη έδειξε ότι μια διατροφή πλούσια σε φλαβονοειδή, που υπάρχουν στο αγκινάρες, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Τέλος η σιλυμαρίνη βοηθάει σε ασθένειες του ήπατος (συκώτι).
Το δεύτερο σημαντικό συστατικό της αγκινάρας, η κυναρίνη,διεγείρει την παραγωγή και έκκριση χολής και έτσι βελτιώνονται τα συμπτώματα των γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως κοιλιακός πόνος, ναυτίαδιάρροια ή δυσκοιλιότητα.

Θρεπτικά συστατικά
Σαν τροφή, η αγκινάρα είναι πολύτιμη. Περιέχει 84% νερό, 3% πρωτεΐνες, 11% υδατάνθρακες και λιγότερο από 1% λιπαρά οξέα. Είναι πλούσια πηγή ασβεστίου και διάφορων βιταμινών (Α, Β1, Β2 ,C).
Οι άγριες αγκινάρες είναι επίσης κατάφορτες με Βιταμίνη Β, τόσο απαραίτητη στις εγκύους γυναίκες, για την σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Σημαντική είναι επίσης και η Βιταμίνη C που βρίσκεται στην αγκινάρα.
Η αγκινάρα ακόμη περιέχει μεγάλες ποσότητες ινωδών ουσιών (μια μεσαίου μεγέθους άγρια αγκινάρα περιέχει πάνω από 6 γραμμάρια ινωδών ουσιών), που βοηθούν στον καθαρισμό του οργανισμού από τις τοξίνες, προλαμβάνουν την υψηλή χοληστερόλη, την υψηλή πίεση, τον σακχαροδιαβήτη και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Επίσης, είναι καλή πηγή μαγνησίου, που βοηθά στη μείωση της υψηλής πίεσης του αίματος και σταθεροποιεί τους χτύπους της καρδιάς. Λόγω της μικρής περιεκτικότητάς της σε σάκχαρα είναι κατάλληλη τροφή για ανθρώπους με διαβήτη.
Πράσινα φύλλα αγκινάρας με πολύ λίγο νερό που θα φθάσει στο σημείο του βρασμού (χωρίς να βράσει), για τρεις ώρες και εν συνεχεία θα σουρωθεί βοηθούν για την τόνωση των μαλλιών. ( με μασάζ).

Προφυλάξεις: Η χρήση του αφεψήματος των φύλλων αγκινάρας θεωρείται ασφαλής. Σε έρευνες έχει δοθεί μέχρι 23 μήνες συνεχόμενους χωρίς να εμφανιστεί κάποια παρενέργεια.
Για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν υπάρχουν διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία.
Για τη χρήση στην εγκυμοσύνη και το θηλασμό δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία διαθέσιμα.
Δεν υπάρχουν καταγεγραμένες αλληλεπιδράσεις των φύλλων αγκινάρας με φάρμακα.
 Άτομα τα οποία έχουν πρόβλημα με τη χοληδόχο κύστη (πέτρες κ.λ.π.) να συμβουλέυονται κάποιον ειδικό πριν καταναλώσουν το αφέψημα σε θεραπευτικές δόσεις γιατί τα φύλλα αγκινάρας αυξάνουν τη ροή της χολής.

Πηγές:
Τα εδώδιμα φυτά - Ως τροφαί και ως φάρμακα/ Ανάργυρου Μ. Σφακιανάκη Ιατρού
http://www.healthyliving.gr/


Δεν υπάρχουν σχόλια: